ماهیت نقد رتوریکی و اهمیت آن در مطالعات ادبی

ادیبان و بلاغیونِ غربی، نظام و ساختارِ بلاغت را از روی اصولِ خطابه و سخنوری نوشتند و از این طریق پیوندِ خطابه را با ادبیات استوار و متمکّن کردند. بدین ترتیب مباحثی که به خطابه اختصاص داشت وارد بلاغت شد و بدین‌‌سان رتوریک در معنای خطابه رفته رفته به رتوریک در معنایِ بلاغت اطلاق شد. مباحثِ رتوریک (= بلاغت حاصل پیوند با خطابه) به تدریج در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم به صورت یکی از مهم‌ترین شاخه‌های نقد ادبی تجدید حیات کرد و نقد رتوریکی پا به عرصة ظهور گذاشت. در این رهیافت انتقادی برای تحلیِ آثار ادبی و غیرادبی روش واحدی وجود نداشت و پیروان آن از یک مکتب تحلیلی و تفسیری واحد تبعیت نمی‌کردند و عموماً هیچ‌گونه طرح یا نظامی برای تحلیلِ کلامِ اقناعی نداشتند. با وجود این اکثر منتقدان رتوریکی معتقدند برای ارزیابی آثار ادبی و غیر ادبی همواره باید انواع شیوه‌های اقناع مخاطب را بررسی کرد. در این مقاله رویکرد‌های متفاوت منتقدان‌رتوریکی‌و اهمیت این رویکردها‌در مطالعات ادبی بررسی شده است.